Torba Tasarı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Kabul Edildi

Torba Tasarı TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Kabul Edildi.
Ağırlıklı olarak Kamu Vergi ile Sosyal Güvenlik Prim alacaklarını yeniden yapılandıran ve çalışma hayatına ilişkin düzenlemeler içeren "Torba Tasarı", TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edildi.
Aralıklarla yaklaşık 1 aylık süreçte komisyonda ele alınan tasarıya göre, 31 Aralık 2010 tarihine kadar olan ödenmemiş vergiler, trafik cezaları, idari para cezaları, gümrük vergileri, sigorta primleri, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, damga vergisi, özel işlem vergisi, eğitime katkı payı, belediyelerin su bedeli alacakları, büyükşehir belediyeleri su ve kanalizasyon idarelerinin su ve atık su bedeline ilişkin alacaklar yeniden yapılandırma kapsamında olacak. Bu kamu alacaklarının ödenmemiş kısımları, TEFE/ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak yeniden hesaplanacak. Borcun ödenmesi halinde, vergi cezalarından ve buna bağlı gecikme zamlarının tahsilinden vazgeçilecek.
Uygulamadan yararlanmak isteyenlerin dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gerekecek. Yeniden yapılandırıldığı halde taksitlerini ödememeleri nedeniyle yeniden yapılandırma haklarını kaybedenlerden; yapılandırmaları 12 taksite kadar yapılmış olanların, ödenmemiş taksit sayısı 4'ten fazla olmayanların, yapılandırılmaları 24 taksite kadar yapılmış olanların, ödenmemiş taksit sayısı 8'den fazla olmayanların başvurmaları halinde, bozulan yeniden yapılandırmaları ihya edilecek. Ancak ödeme yükümlülükleri 3 aylık süre içinde tam olarak yerine getirilemezse, yeniden yapılandırma hakkı kaybedilecek, yapılandırma işlemi de iptal edilecek.
Alacaklardan vazgeçilmesi
Tasarının kanunlaşıp yayımlandığı tarih itibarıyla tebliğ edilmemiş 120 TL'nin altında kalan idari para cezalarının tahsilinden vazgeçilecek. Tütün mamulü tüketimiyle ilgili idari para cezaları, bu hükmün dışında tutulacak. Tutarı 12 lira ve altında kalan geçiş ücretleri de tebliğ edilmeyecek, tebliğ edilmiş olanlar da tahsil edilmeyecek. Maliye Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilen ve süresi 31 Aralık 2004 tarihinden önce olduğu halde ödenmemiş olan alacakların türü, dönemi, asılları ayrı ayrı dikkate alınmak suretiyle tutarı 100 lirayı aşmayan asli alacaklar ve feri alacaklar ile aslı ödenmiş feri alacaklardan tutarı 100 lirayı aşmayanlar tahsil edilmeyecek. Gümrük Müsteşarlığına bağlı tahsil dairelerince takip edilmekte olan, vadesi 31 Temmuz 2010 tarihinden önceki alacakların 50 lirayı aşmayanlarının da tahsilinden vazgeçiliyor.
65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun kapsamında aldıkları aylıkları yüzde 50 fazlası ile geri alınması gerekenlerden, bu yüzde 50 fazlaya ilişkin tahsil edilmemiş tutarlar alınmayacak. 31 Aralık 2010'dan önce ödenmemiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi ve idari para cezası asılları toplamı 50 lirayı aşmayan alacaklar ile tutarına bakılmaksızın bu alacaklara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı gibi ferilerinin ve aslı ödenmiş olan feri alacaklardan tutarı 50 lirayı aşmayanlar tahsil edilmeyecek.
Kamu idarelerince ödenmesi gereken genel sağlık sigortalılarına ilişkin genel sağlık sigortası primleri ile İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanması gerekip de Türkiye İş Kurumu tarafından SGK'ya ödenmemiş sigorta primlerinin, gecikme cezası ve gecikme zamları silinecek. Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumuna borçlarını ödeme taahhüdünü yerine getiremeyenler için de yeni bir hak getiriliyor.
Diğer alacaklar
Tasarıyla yeniden yapılandırılan diğer alacaklar ise şöyle:
-TRT'ye olan elektrik enerjisi satış bedeli payı ve bandrol ücretleri borçları
-KOSGEB alacakları, TEDAŞ veya bu şirketin hissedarı olduğu elektrik dağıtım şirketlerinin elektrik tüketiminden kaynaklanan alacakları
-Organize Sanayi Bölgelerinde faaliyet gösterenlerin elektrik, doğalgaz, su ve yönetim aidat borçları, afet kredileri hariç Geliştirme ve Destekleme Fonu kaynaklı alacaklar
-Çevre ve Orman Bakanlığınca orman köylülerince oluşturulan kooperatiflere kullandırılan krediler, sulama kooperatiflerinin borçları
-Kültür ve Turizm Bakanlığınca kültür varlıklarının korunması, bakım ve onarımı amacıyla kullandırılan krediler
-Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca tarımsal amaçlı kooperatiflere veya ortaklarına verilen kredi alacakları, ilgili kanunca arazi dağıtılanların ödemedikleri arazi bedelleri, sulama kooperatifleri ve sulama birliklerinin tarımsal sulama faaliyetlerinden kaynaklanan alacakları, orman sayılan yerler
-Hazine'nin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmazlar hakkında yapılan kesin izin, kesin tahsis, kullandırma kararı, irtifak hakkı, kullanma izni ve kiralama işlemlerinden kaynaklanan ve vadesi 30 Kasım 2010'da geldiği halde ödenmemiş olan kullanım bedelleri ve hasılat, ticari kar payları, orman köylülerini kalkındırma geliri, arazi tahsis, ağaçlandırma, ağaçlandırma ve erozyon kontrol, yüzde 3 proje ve toprak bedelleri
-SGK'nın taşınmazlarının ödenmemiş kira bedeli, il özel idareleri, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları ile sermayesinin yüzde 50'den fazlası bunlara ait şirketlerin mülkiyetlerinde bulunan taşınmazların kullanım bedelleri ve hasılat payları alacakları
-Vakıflar Genel Müdürlüğü ile mazbut vakıflara ait taşınmazların kira bedelleri, işveren ve üçüncü şahısların, iş kazası, meslek hastalığı, malullük, ölüm halleri ile genel sağlık sigortalısına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere yönelik ödemekle yükümlü oldukları her türlü borçları
-Özel radyo ve televizyon kuruluşlarınca ödenmeyen yıllık brüt reklam gelirlerinden alınan yüzde 5'lik pay ile eğitime katkı payı
-Her kademedeki askeri okullar ile Emniyet teşkilatında görevlendirilmek üzere her kademedeki eğitim kurumlarında okutulanlardan öğrencilikle ilişiği kesilenler, mezun olanlar, bunların dışındaki eğitim kurumlarında devlet hesabına okutulup da mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmeyenlerin ödenmemiş öğrenim giderlerine ilişkin tazminat tutarları
-TMO tarafından FİSKOBİRLİK'e ödenmeyen alacaklar, kalkınma ajanslarının il özel idareleri, belediyeler ile sanayi ve ticaret odalarından olan alacakları, SGK'ca fazla veya yersiz ödendiği tespit edilen ve tahsil edilmesi gereken gelir ve aylıklara ilişkin borçlar.
Aidat borçlarında kolaylık
TOBB aidat borçları, esnaf ve sanatkarların üyesi oldukları odalara, odaların birlik üyesi oldukları federasyonlara, birlik ve federasyonların konfederasyonlara olan aidat ve katılma payı borçları, avukatların ve stajyer avukatların baro kesenekleri ile staj kredisi borçları, üyelerin odalara ve odaların Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğine olan aidat ve birlik payı borçları, ihracatçıların üyesi oldukları ihracatçı birliklerine olan üyelik aidat borçlarının tamamını ödemeleri halinde, faiz, gecikme faizi, gecikme zammı alınmayacak. Borçlarını yapılandıran Bağ-Kur'lulara genel sağlık sigortasından yararlanma imkanı getiriliyor. Bu kişilerin, yapılandırılan borç haricinde 60 günden fazla prim ve prime ilişkin borçlarının bulunmaması veya borcu bulunmakla birlikte ödeme yükümlülüklerini yerine getiriyor olmaları gerekecek.
Hazine Müsteşarlığınca düzenlenen yatırım teşvik belgelerine dayanarak inşa edilip, satın alınan gemi ve yatlara ilişkin harcamalar üzerinden yatırım indirimi istisnasından yararlanan mükelleflerden, tasarının yasalaşmasından önceki dönemler de dahil olmak üzere, bu kapsamda tarhiyat yapılmayacak, yapılanlardan, varsa açılmış davalardan feragat edilmesi kaydıyla vazgeçilecek. Her kabahat için 145 liranın altında kalan idari para cezaları tebliğ edilmeyecek. Tebliğ edilmesi halinde, faiz, gecikme faizi ve zammı alınmayacak.
18 taksit
Düzenlemeden yararlanmak isteyen borçlular; tasarının kanunlaşıp yayımlandığı tarihi izleyen 2. ayın sonuna kadar ilgili idarelere başvuracak. Ödenecek tutarların ilk taksiti, kanunun yayım tarihini izleyen 3. aydan, SGK'ya bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ilk taksiti ise 4. aydan başlayacak. Ödemeler, 2'şer aylık dönemler halinde, azami 18 eşit taksitte ödenecek. Böylece hem vergi hem de prim borcu olanlar bir ay birini diğer ay ötekini ödeyebilecek.
İl özel idareleri, belediyeler ve bunlara bağlı kuruluşlar, borçlarını 2'şer aylık dönemler halinde 36 eşit taksitte; Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü, Türkiye Futbol Federasyonu ve spor kulüpleri ise 2'şer aylık dönemler halinde 42 eşit taksitte ödeyebilecek. Ödemeler kredi kartıyla da yapılabilecek. Ancak bunun için Maliye Bakanlığı ve SGK'ya bağlı tahsil dairelerine yapılacak ödemelerin ilgili kanuna göre uygun görülmesi gerekecek.
Sosyal güvenlik prim alacakları yapılandırmaları devam edenler hariç, tasarı kapsamına giren alacakların, ilgili kanunlar uyarınca tecil edilip de tecil şartlarına uygun olarak ödenmekte olanlarından, kalan taksit tutarları için borçlular, talep etmeleri halinde düzenlemeden yararlanabilecek.
Bazı kanunlardaki para cezaları
Askerlik Kanunu, Milletvekili Seçimi Kanunu, Karayolları Trafik Kanunu, Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun, Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun, Karayolu Taşıma Kanunu, Nüfus Hizmetleri Kanunu, Karayolları Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunda belirtilen idari para cezaları, fiilin işlendiği tarihi takip eden takvim yılının son gününe kadar tebliğ edilmediği takdirde idari yaptırım kararı verilemeyecek. Deniz taşıma araçları ile yüzer tesis ve araçların imal ve inşasıyla ilgili olarak yapılacak teslim ve hizmetler, KDV'den muaf tutulacak.
Milli Eğitim Bakanlığına bilgisayar ve donanımlarının bedelsiz teslimlerinde KDV'den muaf olma tarihi ile Türkiye Jokey Kulübünce organize edilen yarışmalara katılan atların jokeyleri, jokey yamakları ve antrenörlerine ücret olarak yapılan ödemeler üzerinden yüzde 20 oranında gelir vergisi tevkifatının yapılacağı tarih, 31 Aralık 2010'dan 31 Aralık 2015'e kadar uzatıldı. Hükümet konaklarını yapma, satın alma, kiralama ve onarımlarını yapma görevi, Milli Emlak Genel Müdürlüğünden alınarak İçişleri Bakanlığına devredildi. Vergi borcunu ödemeyen ya da bu nedenle hakkında ihtiyati haciz kararı verilen kişiler yurt dışına çıkabilecek.
Bakanlar Kurulu, başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini, bir aya kadar uzatabilecek. Tasarıyla mükelleflerin işyerlerine vergi levhası asma zorunluluğu kaldırılıyor ve sadece bulundurma zorunluluğu getiriliyor. Bakanlar Kurulu, her bir il grubu için yatırıma katkı oranının yüzde 55'i, yatırım tutarı 50 milyon TL'yi aşan büyük ölçekli yatırımlarda ise yüzde 65'i geçmemek üzere yeniden tespit edebilecek.
Çalışma yaşamına ilişkin önemli düzenlemeler
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen ''Torba Tasarı'', çalışma hayatına ilişkin önemli düzenlemeleri de içeriyor. Tasarıyla, genel sağlık sigortalıların kapsamı genişletiliyor. Buna göre, çıraklar, stajyer öğrenciler, üniversitelerde kısmi zamanlı çalıştırılan öğrenciler, yabancı uyruklu öğrenciler, stajyer avukatlar, İŞKUR'un açtığı meslek edinme kurslarına katılanlar, kendileri üzerinden genel sağlık sigortası kapsamında olacak; bu kursa katılanların bakmakla yükümlü oldukları da bu kapsamda yer alacak.
Stajyer avukatların sigorta primlerini, Türkiye Barolar Birliği ödeyecek. Yabancı öğrenciler ise öğrenim gördükleri süre boyunca ayda 91 lira katkı payı ödeyerek, genel sağlık sigortasından yararlanacak. Vakıfların getirdiği öğrencilerin sağlık sigortası masrafları ise üniversitelere Maliye Bakanlığınca aktarılan kaynaktan karşılanacak. Haftalık çalışma süresi 30 saatin altında olan, esnek çalışma türlerini kapsayan kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışan sigortalılar, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik sürelerini borçlanacak. Borçlanılan bu süreler; hizmet akdine istinaden gerçekleşen çalışma sürelerinde olduğu gibi, sigortalılık türü olarak sayılacak.
18 yaşından küçük sigortalılar için prime esas aylık kazanç alt sınırı, yaşlarına uygun asgari ücret tutarına çekilecek, böylece bu sigortalılar yönünden asgari ücret ile sigorta primine esas kazanç arasındaki farklılık ortadan kaldırılacak, işveren üzerindeki prim yükü azaltılacak. Kurum hatasından kaynaklanan yersiz ödemelerin ilgililerden tahsili; 3 ay yerine 2 yılda yapılacak. Disiplin cezası alan, ancak yasadan yararlanarak göreve dönen memurlara, görevde olmadıkları süreler için borçlanma hakkından yararlanmak üzere tanınan 6 aylık başvuru ile 2 yıllık ödeme süresi uzatılıyor. Buna göre, bu kişiler 30 Haziran 2011 tarihine kadar başvurmaları halinde, ödemelerini 31 Aralık 2014 tarihine kadar yapabilecek.
Ev hizmetlerinde çalışanlar
Kısmi süreli iş sözleşmesiyle çalışanlar ile ev hizmetlerinde ay içerisinde 30 günden az çalışan sigortalıların, eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerini 30 güne tamamlama yükümlülüğü 1 Ocak 2012'de başlayacak. Tarım ve orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar; ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşım araçlarını işleten kişiler, vergi mükellefi olmaları halinde sigortalı sayılacak. Tasarı, kamu idarelerine, 4-C kapsamındaki kamu görevlilerine ilişkin işyeri bildirgesi ve 2008 Ekim, Kasım ve Aralık aylık prim belgelerini geç vermelerinden dolayı kesilen idari para cezasının miktarını da düşürüyor.
Banka sandıkları yardımlarının sağlanması ve bağlanması yönünden alt sınırın belirlenmesinde muadil miktar karşılaştırılması esas alınacak. Ancak gelir ve aylıkların artırılmasında, Sosyal Sigortalar Kanununa göre bağlanan gelir ve aylıkların artırımına ilişkin hükümler, devir tarihine kadar uygulanmayacak. Bu düzenleme yürürlüğe girdiği tarihten önceki artışlar ve görülen davalarda da uygulanacak.
Araçların tescili
Tasarıyla araçların tescili ve hurdaya ayrılması işlemlerinin trafik tescil kuruluşlarının yanı sıra Emniyet Genel Müdürlüğünce belirlenen kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerince de yapılmasına imkan tanınıyor. Buna göre, araç sahipleri, tescili zorunlu ve ilk tescili yapılacak olan araçların satın alma veya gümrükten çekme tarihinden itibaren 3 ay içinde, araçların hurda durumuna gelmesi halinde ise 1 ay içinde tescilin silinmesi için ilgili trafik tescil kuruluşuna veya Emniyet Genel Müdürlüğünün belirleyeceği kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine başvurmak zorunda olacak.
İlk tescili yapılan araçlar için düzenlenen geçici belgelerin geçerlilik süresi içinde, trafik belgesi alma zorunluluğu aranmayacak. Böylece, araç tescil ve sürücü belgesi işlemlerinin elektronik ortamda yapılması amacıyla yürütülen proje kapsamında, ilk tescili yapılacak araçlar için trafik belgesi yerine düzenlenecek ''tescile ilişkin geçici belgenin'' geçerlilik süresi içinde bu araçlara ceza uygulanamayacak.
Yeni araçların tescilleri, belge düzenlenmesi, kişiselleştirilmesi, belgelerin basımı, ilgililerine elden veya posta aracılığıyla teslimi işlemleri, Emniyet Genel Müdürlüğü veya bağlı trafik tescil kuruluşlarınca yapılacak. Emniyet Genel Müdürlüğü, ilk tescil işlemlerini elektronik ortamda yapmak, elektronik ortamda oluşturulan bir ay süre ile geçerli tescile ilişkin geçici belgeyi basmak ve araç sahibine vermek üzere, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerini yetkilendirebilecek. Araca ait kişiselleştirilen belgelerin basımı ve araç sahiplerine elden veya posta yoluyla teslimi, kamu kurum ve kuruluşları ile özel hukuk tüzel kişilerine de yaptırılabilecek.
Böylece, ikinci el araçların trafik tescil bürolarına ve vergi dairelerine gidilmeden sadece notere gidilerek satış ve devir işlemlerinin yapılması, ruhsatın ve diğer belgelerin posta yoluyla araç sahibine gönderilmesi uygulamasında olduğu gibi, yeni araçların satışında da ruhsat, posta yoluyla araç sahibine gönderilecek ve bürokrasi azaltılmış olacak.
Tescil belgesinin 1 ay içinde teslim edilememesi halinde, araç sahibine sorumluluk yüklenemeyecek. Bu işlemler sırasında, kanun ve yönetmelikte belirlenen usul ve esaslara aykırı hareket edenlere 10 bin TL idari para cezası verilecek. Zorunlu mali sorumluluk sigortası pulunun, araçların ön camına yapıştırılması mecburiyeti kaldırılacak. Yabancı plakalı araçların Türkiye'de geçerli sigortaları yoksa zorunlu mali sorumluluk sigortasını ülkeye girerken yaptıracak.
Stajyer çalıştırma
Tasarıyla mesleki eğitim gören öğrencilerin staj yapabilecekleri işyeri sayısı artırılıyor. 10'un üzerinde işçi çalıştıran işyerleri, stajyer uygulama kapsamına alınacak. İşyerinde staj yapan öğrencilerden 18 yaşını bitirenlere asgari ücretin üçte biri oranında ücret verilecek. 20'nin üzerinde işçi çalıştıran işyerlerindeki stajyerlere ise asgari ücretin üçte ikisi oranında ücret ödenecek.
Bakanlar Kurulu, 5 ve üzerinde işçi çalıştıran işyerlerini de stajyer uygulama kapsamına almaya yetkili olacak. Mevcut düzenlemede yalnızca 20'nin üzerinde işçi çalıştırılan işyerleri stajyer uygulama kapsamında bulunuyor ve stajyerlere de asgari ücretin üçte ikisi oranında ücret veriliyordu. Yeşil kart sahibinin, sigortalı olarak işe başlaması ve genel sağlık hizmetleri sigortasından yararlanması halinde, kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yeşil kartları askıya alınacak. Bu kişinin genel sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı sona erdiğinde, kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yeşil kart sahipliği devam edecek.
Kısmi süreli çalışanların işsizlik ödeneğinden yararlanabilmelerine engel oluşturan düzenleme, İşsizlik Sigortası Kanunundan çıkarılıyor. Buna göre, ''hizmet akitlerinin sona ermesinden önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş ve işten ayrılmadan önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olma'' koşulu, ''bu kanunda yer alan prim ödeme koşullarını sağlamış olma'' şeklinde değiştiriliyor.
Kısa çalışma ödeneği
Kısa çalışma ödeneğinin uygulama alanı genişletilerek ödenek miktarı yeniden düzenleniyor. Buna göre, genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz nedeniyle haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması, işyerinin faaliyetinin kısmen veya geçici olarak durdurulması hallerinde işyerinde 3 ayı aşmamak üzere kısa çalışma yapılabilecek. İşsizlik Sigortası Fonundan kısa çalışma ödeneği verilecek. Ödenek, brüt ücretin yüzde 60'ı oranında olacak. Miktar, asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150'sini geçemeyecek. Bakanlar Kurulu, kısa çalışma ödeneğinin süresini 6 aya kadar uzatmaya yetkili olacak.
İlk defa işe alınacakların primleri
Tasarıyla 31 Aralık 2015 tarihine kadar ilk defa işe alınacak her bir sigortalı için, özel sektör işverenine sigorta primi desteği getiriliyor. Buna göre, 31 Aralık 2015'e kadar işe alınan sigortalının, sigorta primlerinin işverene ait tutarı, işe alındıktan sonra belirli sürelerle İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak. 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük erkeklerin 24 ay süreyle meslek belgesi sahiplerinin belgelerinin niteliğine göre 48 ay veya 36 ay süreyle 29 yaşından büyük erkeklerin meslek belgelerine göre 24 ay süreyle çalışırken, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra mesleki yeterlilik belgesi alanlar, mesleki ve teknik eğitimini tamamlayanlar veya işgücü yetiştirme kurslarını bitirenlerin 12 ay süreyle Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsizler arasından işe alınmaları halinde de ilave 6 ay süreyle işverene ait primleri karşılanacak.
Sigortalı, bu destekten bir kez yararlanabilecek. İşverene ait primlerin fondan karşılanması için, işverenin SGK'ya prim, para ve gecikme cezası borcu bulunmaması gerekecek. Sigorta prim desteği süresi, Bakanlar Kurulu'nca 5 yıla kadar uzatılabilecek. Kayıtdışı çalıştırma ve kaçak yabancı çalıştırma konusundaki denetimler sıkılaştırılacak. Yabancıların çalışmalarında işverenin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediği müfettişlerce denetlenecek.
Evden ve uzaktan çalışma
Son yıllarda fiilen uygulanan ''evden çalışma'', ''uzaktan çalışma'' ve ''çağrı üzerine çalışma'' gibi esnek çalışma modelleri yasal dayanağa kavuşturuluyor. Tasarıda, bu çalışma modellerinin usul ve esasları belirleniyor. İşe alınacakların deneme süresi 2 ay, ilk defa işe alınacakların deneme süresi ise 4 ay ile sınırlandırılacak. 2 aylık süre, toplu iş sözleşmesiyle 4 aya kadar uzatılabilecek. Turizm sektöründe 2 ay olan denkleştirme süresi toplu iş sözleşmesi ile 4 aya kadar çıkarılabilecek.
Sosyal Güvenlik Kurumunun taşra teşkilatında memur kadrosunda olmayan ''Sosyal Güvenlik Denetmeni'' çalıştırılabilecek. Görevlendirilecek kişilerin yarışma sınavında başarılı olmaları ve belirli koşulları taşımaları gerekecek. Erken doğum yapan kadın işçi, doğumdan önce kullanamadığı izni doğum sonrasında kullanabilecek. 8 hafta olan iznin kullanılmayan süresi yine 8 hafta olan doğum sonrası izne eklenecek.
Kamu kurum ve kuruluşlarında sürekli işçi kadrosunda çalışan işçilere, bakmaya mecbur olduğu veya refakat etmedikleri takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya önemli bir hastalığa tutulması hallerinde istekleri üzerine 6 aya kadar ücretsiz izin verilebilecek. Bu süre 6 ay daha uzatılabilecek. İşçilere, 10 hizmet yılını tamamlamış olmaları ve istekleri halinde işçilik süreleri boyunca ve bir defada kullanılmak üzere 6 aya kadar ücretsiz izin verilebilecek.
Yetiştirilmek üzere devlet tarafından yurt dışına gönderilen öğrenci ve memurlara, yurt içine ve yurt dışına sürekli atanan memurların işçi olan eşlerine işçilik süresince her defasında bir yıldan az olmamak üzere en çok 8 yıla kadar ücretsiz izin kullandırılabilecek. Ücretsiz izin süresinin bitiminden önce mazereti gerektiren sebebin kalkması halinde, işçi derhal görevine dönmek zorunda olacak. Mazeret sebebinin kalkması halinde veya ücretsiz izin süresinin bitiminde 10 gün içinde görevine dönmeyenler, istifa etmiş sayılacak. İhtiyaç fazlası il özel idaresi işçiler, Milli Eğitim Bakanlığı ile Emniyet Genel Müdürlüğünün taşra teşkilatı ile diğer mahalli idarelere ve talep olması ve işçinin de muvafakatinin olması halinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarına aktarılacak.
Silikozis hastalarına emeklilik
Sigortalı olmayan ve silikozis hastalığı nedeniyle meslekte kazanma gücünü en az yüzde 40 kaybedenlere, Sosyal Güvenlik Kurumunca aylık bağlanacak. Aylık almakta iken ölen silikozis hastasının eşine ve çocuklarına da aylık bağlanabilecek.
BDDK ve SPK'nin merkezleri İstanbul'a taşınacak
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen ''Torba Tasarı''ya göre, Vakıfbank, BDDK ve SPK'nın merkezleri İstanbul'a taşınacak. Bazı üst düzey kamu görevlerine yapılacak atamalarda, özel sektörde geçen hizmet süresi de dikkate alınacak. Buna göre, Başbakanlık ve bakanlıkların bağlı ve ilgili kuruluşlarının müsteşar ve müsteşar yardımcıları ile en üst konumundaki genel müdür ve başkan kadrolarına atamalarda, özel kurumlarda ve serbest olarak çalışılan süre de dikkate alınacak. Diğer kadrolara atamalarda ise bu sürenin dörtte üçü kabul edilecek. Ancak, bu süre 6 yılı geçemeyecek.
Kademe ilerlemesinde memurun ''olumlu sicil'' alması şartı aranmayacak. 6 yılda bir verilen kademe ilerlemesinin koşulları da değiştirilerek, ''olumlu sicil'' yerine ''disiplin cezası almamak'' koşulu getiriliyor, süre ise uzatılıyor. Buna göre, 8 yıl içinde herhangi bir disiplin cezası almayan memurlara bir kademe ilerlemesi daha verilecek.Sözleşmeli personel, sendikalı olabilecek.
Kurumlarında atama imkanı olmayan memurlar, Devlet Personel Başkanlığınca belirlenen başka bir kurumdaki boş kadroya atanabilecek. Bu memurlardan unvanı müdür olanlar ile danışma işlevlerine ilişkin kadroda çalışanlar, araştırmacı kadrosuna atanacak. Bu durumda olan memurlar, atama işlemi yapılıncaya kadar kurumlarında niteliklerine uygun işlerde çalıştırılacak ve eski kadrolarına ait mali haklardan ve sosyal yardımlardan yararlanmaya devam edebilecek.
Kadın memurlara, doktor raporunda belirtilmesi halinde hamileliğin 24. haftasından önce ve her halde hamileliğin 24. haftasından itibaren ve doğum sonraki 1 yıl süreyle gece nöbeti ve gece vardiyası görevi verilmeyecek. Özürlü memurlara da isteği dışında gece nöbeti ve vardiyası yaptırılmayacak. Memura, aylık ve özlük hakları korunarak, verilecek raporda gösterilecek lüzum üzerine kanser, verem ve akıl hastalığı gibi uzun süreli bir tedaviye ihtiyaç gösteren hastalığı halinde 18 aya kadar, diğer hastalık hallerinde 12 aya kadar izin verilecek. Görevi sırasında veya görevinden dolayı bir kazaya veya saldırıya uğrayan veya bir meslek hastalığına tutulan memur, iyileşinceye kadar izinli sayılacak.
Doğum yapan memura verilen doğum sonrası analık izni süresinin bitiminden, eşi doğum yapan memura ise doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine 24 aya kadar aylıksız izin verilecek. 3 yaşını doldurmamış bir çocuğu evlat edinen memurlar, 24 aya kadar aylıksız izne ayrılabilecek. Burslu olarak ya da bütçe imkanlarıyla yetiştirilmek üzere yurt dışına gönderilen veya sürekli görevle yurt dışına atanan memurlar veya yurt dışına kamu kurumlarınca gönderilen öğrencilerin memur eşlerine, görev veya öğrenim süresi içinde aylıksız izin verilebilecek. 5 hizmet yılını tamamlayan memura, en fazla 2 defada kullanılmak üzere, toplam 1 yıla kadar aylıksız izin kullandırılabilecek.
Aylıksız izin süresinin bitiminden önce mazereti gerektiren sebebin ortadan kalkması halinde, 10 gün içinde göreve dönülmesi zorunlu olacak. Aylıksız izin süresinin bitiminde veya mazeret sebebinin kalkmasını izleyen 10 gün içinde görevine dönmeyenler, memuriyetten çekilmiş sayılacak. Muvazzaf askerliğe ayrılan memurlar askerlik süresince görev yeri saklı kalarak aylıksız izinli sayılacak. Memurlar, kimlik numarası esas alınarak kurumlarınca tutulacak personel bilgi sistemine kaydolacak. Her memur için bir özlük dosyası tutulacak.
Ödüller yeniden düzenleniyor
Tasarıda, başarılı olan memurlara verilen ödül miktarı da günün şartlarına göre yeniden düzenlenerek teşvik edici hale getiriliyor. Disiplin cezası vermeye yetkili disiplin amirleri; yürütülen hizmetin özellikleri ve çalışma şartları dikkate alınarak genel yönetmelikte belirtilen esas ve usuller çerçevesinde, kurumlarınca tayin ve tespit edilen amirler olacak. Valiler illerde, kaymakamlar ilçe sınırları dahilindeki kamu kurum ve kuruluşlarının taşra teşkilatında görev yapan her düzey personelin üst disiplin amiri olacak. İkamet ettiği il sınırları dışına çıkma, toplu müracaat ve şikayet ile yasaklanmış yayın bulundurma fiilleri, disiplin suçu olmaktan çıkarılıyor.
Tasarıyla aylıktan kesme veya kademe ilerlemesini durdurma cezası alan memurların atanamayacakları görevler yeniden düzenleniyor. Buna göre, aylıktan kesme cezası alanlar 5 yıl, kademe ilerlemesi durdurulanlar 10 yıl boyunca daire başkanı kadrolarına, daire başkanı kadrosunun dengi ve daha üst düzey kadrolara, bölge ve il teşkilatlarının en üst yönetici kadrolarına, düzenleyici ve denetleyici kurumların başkanlık ve üyeliklerine, vali ve büyükelçi kadrolarına atanamayacak. Bu sürelerin sonunda, bu görevlere atanmaları mümkün olacak.
Tasarıyla ''Aylıktan kesme veya kademe ilerlemesini durdurma cezası verilenlerin sayılan görevlere atanamayacağının'', Bakanlar Kurulu kararıyla atananlar için de uygulanacağı hükmü ise maddeden çıkarılıyor. Ayrıca, disiplin cezalarına itirazlar yeniden düzenlenirken, Anayasa değişikliğine uyum amacıyla uyarma ve kınama cezalarına yargı yolu da açılıyor.
Geçici süreli görevlendirme
Memurlar, geçici görevlendirme yapmak isteyen kurumun talebi ve çalıştıkları kurumun izni ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarında geçici süreli olarak görevlendirilebilecek. Geçici süreli görevlendirme süresi, 1 yılda 6 ayı geçemeyecek. Memurlar, kamu yararı ve hizmet gerekleri sebebiyle ihtiyaç duyulması halinde kurumlarınca Devlet Personel Başkanlığının uygun görüşü alınarak, diğer kamu kurum ve kuruluşlarında 6 aya kadar geçici süreli olarak görevlendirilebilecek.
Sendika üyesi kamu görevlilerine 3 ayda bir 45 TL toplu görüşme primi ödenecek. Sözleşmeli personel, Anayasa'da ve özel kanunlarda belirtilen hükümler uyarınca sendikalar ve üst kuruluşlar kurabilecek ve bunlara üye olabilecek. Sözleşmeli personelin grev kararı vermesi, bu yolda propaganda yapması, herhangi bir greve veya grev teşebbüsüne katılması, grevi desteklemesi ya da teşvik etmesi yasak olacak. Özürlülerin devlet memurluğuna alınma sınavları, merkezi olarak yapılacak. Tasarıyla barajlardan belediyelere sağlanan içme suyu tahsislerine ait tesislerin yatırım bedellerinin geri ödemelerine ilişkin farklı uygulamalara son verilmesi amacıyla düzenleme de yapılıyor.
Gümrük mevzuatında, idareye, yükümlüden istenilen gümrük vergileri ve cezaların bir kısmından vazgeçilmesi karşılığında, vergi alacağının hemen tahsil edilmesi imkanı sağlayan, ''uzlaşma müessesi'' getiriliyor. Tarım kredi kooperatiflerine ve Halk Bankası A.Ş'ye verilen görevler nedeniyle doğan ve bankalar ile tarım kredi kooperatifleri kayıtlarına göre gerçekleşen gelir kayıpları ve görev zararları, Hazine Müsteşarlığı bütçesinde yer alan ilgili harcama tertiplerinden gider kaydedilerek ödenecek.
Risk merkezi
BDDK'nın elde edeceği sır niteliğindeki bilgi ve belgeler, ceza soruşturması ve kovuşturması kapsamında ilgili adli makamlara ve görevleriyle ilgili olarak işledikleri iddia edilen suçlardan dolayı haklarında başlatılan soruşturma kapsamında talepte bulunacak, görevden ayrılan Kurul Başkanı ve üyeleri ile personele verilebilecek. Mevcut düzenlemede, bu bilgilerin verilmesi yasaklanıyordu. Halen Merkez Bankası bünyesinde olan ''Risk Merkezi'', Bankalar Birliği nezdinde yeniden yapılandırılacak. Kredi kuruluşları ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunca (BBDK) uygun görülecek finansal kuruluşlar, Risk Merkezine üye olmak zorunda olacak. Üye kuruluşlar, Risk Merkezince istenilen, müşterileri ile ilgili her türlü bilgiyi verecek. Risk Merkezi, bu yükümlülüğe uymayanlara bilgi akışını durdurabilecek.
Risk Merkezi, topladığı her türlü bilgiyi, BDDK ve Merkez Bankasına istenen sürede verecek. Merkezin bütün işlem ve kayıtları gizli olacak. Sır sahibinin, bilgilerinin açıklanması konusunda açık rızasının bulunması durumunda, belirlediği kişiye risk bilgileri verilecek. Risk Merkezinde bulunan sır niteliğindeki bilgileri, kanunen yetkili kılınanlardan başkasına açıklayanlar, kendisi veya başkası yararına kullananlar, yayanlar, verenler, aktaranlar veya ele geçirenlere, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilecek. Kamu kurum ve kuruluşları dışındaki meslek ve üst meslek kuruluşları da Risk Merkezi ile işbirliğine girerek bilgi paylaşımından yararlanabilecek.
Yurt dışı temsilcilikleri açılabilecek
Sermaye piyasaları açısından yoğun ilişki içinde bulunulan ülkelerde, Bakanlar Kurulu kararıyla yurt dışı temsilcilikleri açılabilecek. Merkez Bankası, Hazine Müsteşarlığının talebi üzerine, devletin gerek içeride gerekse dışarıda tahsilat ve tediyatını ve bütün hazine işlemlerini, yurt içi ve dışı her nevi para nakil ve havale işlerini yapacak. Merkez Bankasının mali bağımsızlığına ve kamuya kaynak sağlanamaması yönündeki ilkeye uygun olarak, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun, Merkez Bankasına uygulanmayacak.
Öğrenci affı
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda kabul edilen ''Torba Tasarı''ya göre, yükseköğretim kurumlarıyla ilişiği kesilenlere dönüş yolu açıldı. Katkı payı ödendiği sürece üniversiteden öğrenci atılmayacak. Yükseköğretim kurumlarında hazırlık dahil bütün sınıflarda, intibak, ön lisans, lisans tamamlama ve lisansüstü öğrenimi gören öğrencilerden, her ne sebeple olursa olsun ilişiği kesilenler, kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren 5 ay içinde ilişiklerinin kesildiği yükseköğretim kurumuna başvurarak, 2011-2012 eğitim-öğretim yılında öğrenimlerine yeniden başlayabilecekler. Üniversiteye dönüşte süre sınırı olmayacak. Müracaat süresi içinde askerlik zamanı gelmiş olanların askerlikleri tecil edilmiş sayılacak. Düzenlemenin yürürlüğe gireceği tarihte askerlik görevini yapmakta olanlar ise terhislerini takip eden 2 ay içinde ilgili yükseköğretim kurumuna başvurmaları halinde kanunda belirtilen haklardan yararlanabilecek.
Türk Silahlı Kuvvetlerine (TSK) bağlı eğitim kurumları ile Polis Akademisi ve bağlı yüksek öğretim kurumlarında eğitim görürken ilişiği kesilenler de kapsamda olacak. Düzenlemenin getirdiği haktan yararlanacaklara yatay geçiş konusunda da bazı kolaylıklar öngörülüyor. Bu kapsamda, ayrıldığı yükseköğretim kurumuna kayıt yaptırıp işi veya ikametinin başka bir ilde bulunduğunu belgeleyenler, üniversiteye giriş yılı itibarıyla geçmek istediği okulun taban puanını sağlamaları ve ikamet ettikleri ildeki yükseköğretim senatolarının uygun görmesi halinde bu ilde bulunan üniversitelerdeki eşdeğer diploma programlarına yatay geçiş yapabilecekler. Ayrıca, bu durumda olanlar, istedikleri takdirde Anadolu Üniversitesi bünyesindeki açık öğretim ön lisans veya lisans programlarında da eğitimlerine devam edebilecekler. Terör suçlarından hüküm giyenler, düzenleme kapsamı dışında olacak.
Bir yıl süreli yabancı dil hazırlık sınıfı hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın önlisans programlarını azami 4 yıl, lisans programlarını azami 7 yıl, lisans ve yüksek lisans derecesini birlikte veren programları azami 9 yıl, yüksek lisans programını azami 3 yıl, doktora programını ise azami 6 yıl içinde başarı ile tamamlayarak mezun olamayanlar, yeniden belirlenecek öğrenci katkı payı veya öğrenim ücretlerini ödemek koşuluyla öğrenimlerine devam etmek için kayıt yaptırabilecek. Bu kişiler, ders ve sınavlara katılma ile tez hazırlama hariç, öğrencilere tanınan diğer haklardan yararlanamayacak. Böylece belirlenecek katkı payı veya öğrenim ücretlerini ödeyenler, üniversiteden atılmayacak. Maddeye göre, ders kredileri, Yükseköğretim Kurulunca, ilgili programın yer aldığı diploma düzeyi ve alan için yükseköğretim yeterlilikler çerçevesine göre belirlenen kredi aralığı ve öğrencilerin çalışma saati gözönünde tutularak yükseköğretim kurumlarının senatoları tarafından belirlenecek.
Yükseköğretim kurumlarında, öğretim faaliyetlerinin yıl içinde kaç döneme ayrılarak sürdürüleceği, yükseköğretim kurumları senatoları tarafından tespit edilecek. Yükseköğretim Kurulu kararı üzerine yükseköğretim kurumlarında, öğretim elemanı ve öğrencilerin aynı mekanda bulunma zorunluluğu olmaksızın, bilgi ve iletişim teknolojilerine dayalı olarak öğretim faaliyetlerinin planlandığı ve yürütüldüğü ön lisans, lisans ve lisansüstü uzaktan öğretim programları açılabilecek.
Uzaktan öğretim programı kapsamında yükseköğretim kurumlarında ders veren öğretim elemanlarına, haftalık 10 saati geçmemek üzere, verdikleri ders başına yükseköğretim kurumları yönetim kurulunca belirlenecek tutarda ek ders ücreti ödenecek. Senato tarafından uygun görülmesi halinde, birinci ve ikinci öğretim programlarındaki bazı dersler sadece uzaktan öğretim yoluyla verilebilecek. Dersleri verecek yeterli öğretim elemanı bulunmayan yükseköğretim kurumlarında uzaktan öğretim yoluyla ders verilebilecek. Meslek yüksekokullarında yılda 3 dönem de eğitim-öğretim verilebilecek.
Keçiler ormanda otlayabilecek
Tütün mamulleri veya alkollü içkilerin tüketicilere satışını internet, televizyon, faks ve telefon gibi elektronik ticaret araçları ya da posta ile sipariş yöntemi kullanarak yapmak üzere satış sistemi kuran veya faaliyette bulunanlara, 20 bin TL'den 100 bin TL'ye kadar idari para cezası verilecek. Satışın internet ortamında yapılması halinde erişim engellenecek. Orman idaresince belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde orman alanlarında hayvan otlatılabilecek.
Şirketler, kendi ekim alanlarında yeterli şeker pancarı bulunmadığı takdirde münavebele esasları dahilinde kendi ekim alanları dışından da üreticilerle sözleşme yaparak pancar temin edebilecek. Yurt dışına gönderilen öğrenciler ile devlet memurlarının yurt dışındaki harcamaları nedeniyle oluşan borçları da yeniden yapılandırma kapsamında olacak.
Belediyelere trafik cezasından pay
Belediyelerin bütçe kaynakları kullanılarak, karayollarında can ve mal güvenliğini sağlamak, düzenli ve güvenli trafik akışını temin için kurulan elektronik sistemlerin Emniyet Genel Müdürlüğünce trafik ihlallerinin tespiti amacıyla kullanılması durumunda, belediyeler kesilen trafik cezalarının yüzde 30'u oranında pay alacak. TESK, Milli Prodüktivite merkezine aidat ödemeyecek.
Avukatların her yıl yenilenen vekalet pulu bedeline yüzde 5 oranında ilave yapılacak. Elde edilecek kaynak, avukat stajyerlerin genel sağlık sigortası primlerinin ödenmesinde kullanılacak. Görme engellilerin talepleri halinde, imzalarında şahit aranacak. Aksi takdirde imzalarını el yazısı ile atmaları yeterli olacak.
Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanunu çerçevesinde, işyerlerine uygulanması gereken cezalarda yetki, mahalli mülki amirinde olacak. Mobil elektronik haberleşme işletmecilerinin hizmet sunumunun brüt satışından elde ettikleri aylık gelirin yüzde 15'i Hazineye aktarılacak.
Kapsamlı düzenlemeler yurttaşa anlatılacak
Oldukça kapsamlı ve ayrıntılı düzenlemeler içeren tasarının, yasalaşıp yürürlüğe girmesinin ardından vatandaşlara anlatılması amaçlanıyor. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, tasarının komisyondaki görüşmeleri sırasında, vatandaşların hafta sonları alışveriş merkezlerine çok gittiğine işaret ederek, buralara vatandaşları bilgilendirmek amacıyla stantlar kurulacağını söylemişti.
Haberimizi Paylaşmak için aşağıdaki butonları kullanabilirsiniz.

Paylaş | |